Wie zegt dat liturgie saai is? Ja, het kan saai zijn, dat is waar. Het
is maar net wat je ervan maakt: met elkaar of als voorganger. Gelukkig is
daar in allerlei gemeentes steeds meer aandacht voor.
Deze pagina kan daarbij hopelijk een stukje helpen door concrete
handreikingen te doen.
De onderstaande informatie en bestanden zijn verdeeld in drie rubrieken:
Alternatieven in de liturgie
Er zijn van die vaste elementen in de liturgie, die bij veel kerkgangers
het ene oor in en het andere oor weer uit gaan. Ik merk het ook bij
mezelf, als ik een keer 'gewoon' in de kerk zit.
Veel voorgangers willen niet van deze vaste elementen afwijken, omdat
ze het belangrijk vinden om het goede ervan niet kwijt te raken. Maar
vele realiseren zich helaas niet dat het goede evengoed verloren gaat, als
de voorganger tegelijkertijd (bijna) de enige luisteraar is.
Het zijn vooral de 10 geboden en de 12 artikelen die in een dergelijke
sleur-ervaring verloren dreigen te gaan.
Een goed alternatief is daarom volgens mij afwisseling in vorm en
presentatie. Het vaste element kan vastgehouden worden, terwijl het toch
weer als nieuw klinkt. Met een beetje creativiteit kun je als voorganger
een heel eind komen, heb ik gemerkt! Hopelijk kunnen onderstaande
downloads daarbij een hulpmiddel zijn.
Nog een extra tip:
In het Dienstboek (uitgegeven bij Boekencentrum B.V.) worden diverse
suggesties gedaan hoe het stilstaan bij de tien geboden in de eredienst
vormgegeven kan worden.
Tien geboden
De tien geboden in eenvoudige woorden, geschikt voor kinderen, geschreven door Jetze Baas.
Tien geboden
De tien geboden op korte rijmpjes, geschikt voor kinderen.
(Bron: onbekend)
Tien geboden
De tien geboden in een vertaling van prof. dr. J.P. Lettinga.
Wet (advent)
De tien geboden in het licht van Advent. Geschreven door collega Reinier Kramer.
De tien geboden in NT-perspectief
De tien geboden in het perspectief van het Nieuwe Testament. De
bron is mij niet meer bekend. Als ik me goed herinner heb deze
tekst gekregen van een chr. geref. collega.
Een andere collega wist mij te vertellen dat deze versie van
de tien geboden geschreven is door J.J. Buskes.
De tien geboden in NT-perspectief (eenvoudig)
Dezelfde versie van de tien geboden als hierboven, maar dan
in meer eenvoudige en directe bewoordingen. Ik heb deze versie
gemaakt omdat daaraan behoefte was voor laagdrempelige diensten
met mensen die misschien voor het eerst in een kerk komen.
De geboden worden daarom vooraf gegaan door een korte inleidende
toelichting.
De tien geboden in NT-perspectief (2)
Opnieuw de tien geboden in het perspectief van het Nieuwe Testament.
Deze versie is gemaakt en beschikbaar gesteld door collega C. van der
Leest. Het is een bewerking van de 'Buskes-versie' en nog meer op
Christus betrokken.
De oorspronkelijke versie van 2006 is inmiddels een paar keer bewerkt.
De huidige versie is van 2015.
De tien geboden als belofte
Dezelfde versie van de tien geboden als hierboven, maar dan
omgewerkt, zodat ze klinken als Gods belofte, dat hij zijn
wetten in ons hart wil schrijven door zijn Geest.
De tien woorden opnieuw
De tien geboden in het perspectief van het Nieuwe Testament en
met inkleuring vanuit de catechismus. Geschreven door collega
E.A. de Boer.
De tien geboden vanuit het NT
De tien geboden in het perspectief van het Nieuwe Testament.
Geschreven door collega B. Luiten.
De tien woorden eenvoudig
De tien geboden, zoals ze vastgesteld zijn voor het gebruik in
aangepaste diensten. Ook voor kinderen te gebruiken.
Tien korte woorden
De tien geboden in een korte en krachtige versie, waarbij ieder
gebod voorzien van een al even korte en krachtige motivatie.
Deze versie is afkomstig van prof. dr. C.J. de Ruijter.
Tien geboden op rijm
De tien geboden in een versie van Luther, vertaald door Ria Borkent.
Ze heeft zelf het tweede gebod als apart gebod ertussen toegevoegd,
omdat die als zodanig in het origineel niet voorkwam.
Het is een bachkoraal, het kan gezongen worden, maar belangrijker
is dat de tekst makkelijk te onthouden is door het rijm, en dat het
een spits naar het Nieuwe Testamente heeft aan het eind.
Het 'Ontferm u Heer' kan door de gemeente gesproken worden.
De melodie staat in 'Een vleugje eeuwigheid, 80 bachkoralen herdicht', uitg. Kok Kampen.
Het copyright van de tekst berust bij Uitgeverij Gooi & Sticht
(ondergebracht bij Kok Kampen). Bij de webwinkel van deze uitgeverij
kan ook de bladmuziek aangeschaft worden. Ga daarvoor naar
www.gooiensticht.nl.
Puntig geformuleerde geboden
De tien geboden in een korte en krachtige versie, waarbij ieder
gebod op een puntige manier geformuleerd is.
Er werd mij verteld dat deze versie afkomstig is van collega H. de Jong.
De tien geboden in beeld
De tien geboden weergegeven in plaatjes. Mooi om te laten zien,
terwijl de geboden voorgelezen worden.
De tekeningen zijn gemaakt door Marloes van Duffelen: zij heeft
ze gemaakt voor gebruik in één van onze jeugddiensten.
Hierbij in het klein een indruk ervan:
Geboden in woord en beeld
Dezelfde afbeeldingen als hierboven, maar nu gecombineerd met tekst
in een Powerpoint-presentatie van tien dia's.
Het idee is afkomstig van Jaap Groen.
Geboden in beeld en lied
Weer dezelfde afbeeldingen, maar nu voorzien van een tekst die gezongen
kan worden op de melodie van het kinderlied 'Jezus zegt dat hij hier
van ons verwacht'.
De presentatie heb ik aangeboden gekregen van Pauline ter Horst.
Geboden op rijm
Collega Jaap Oosterhuis heeft de 10 geboden op rijm gezet voor de
kinderen.
Gods geboden in de vorm van een gebed
Collega Jaap van den Bos heeft een vorm gevonden om de geboden in de
liturgie een plek te geven als gebed. Een bredere toelichting aan
het begin van het document.
Gods geboden in een korte duidelijke vorm
Een versie die ik aangereikt kreeg van collega Tjerk van Dijk. Hij gebruikt
als dovenpastor deze versie in diensten voor zijn doelgroep. De oorspronkelijke
tekst is van collega Han Hagg en door Tjerk van Dijk aangepast voor zijn doelgroep (dus korte zinnen, geen
moeilijke woorden).
Gods geboden in een korte duidelijke vorm (2)
Opnieuw een versie die ik aangereikt kreeg van collega Tjerk van Dijk. Deze
versie heeft hijzelf gemaakt vanuit dezelfde insteek als de vorige.
De wet van Gods liefde
Deze tekst is van de hand van collega Jos Douma. Het is een tekst
waarin bij ieder gebod de nadruk valt op de liefde van God.
De wet van het leven
Net als de vorige is deze tekst van de hand van collega Jos Douma.
Het is een tekst waarin bij ieder gebod naar voren komt hoe onze
Heer ons leven op het oog heeft.
Tien geboden: tien vragen
De geboden in vragende vorm. Direct en confronterend...
Tien geboden: tien vragen (2)
Dezelfde als de vorige, maar enigszins bewerkt.
Downloads via de genoemde links.
GELOOF.NU heeft een wetskaart ontwikkeld bij de 10 geboden (afbeeldingen en eenvoudige taal).
De afbeelding laat telkens zowel het negatieve verbod als het positieve gebod zien.
Een presentatie voor gebruik in de eredienst is te downloaden via
www.geloofnu.nl/downloads (alleen afbeeldingen of afbeeldingen + tekst).
Meer info zie www.geloofnu.nl.
De wet in vraagvorm
De wet als belofte
De wet voor kids
Een paar versies die gemaakt en aangeleverd zijn door collega Roel Meijer:
- De wet in vraagvorm
- De wet als belofte
- De wet voor kids
Apostolische geloofsbelijdenis eenvoudig
De twaalf artikelen in een eenvoudige weergave, die ook voor
kinderen begrijpelijk is. (Bron: onbekend)
Apostolische geloofsbelijdenis berijmd (1)
De twaalf artikelen berijmd. Deze versie (in 4 coupletten) kan
gezongen worden op de melodie van Gezang 429 van het Liedboek
voor de Kerken.
Een alternatieve melodie is die van Gezang 297 van het Liedboek voor de Kerken.
Geschreven door collega Casper Koolsbergen.
Apostolische geloofsbelijdenis berijmd (2)
De twaalf artikelen berijmd. Deze versie (in 3 coupletten) kan
gezongen worden op de melodie van Gezang 114 van het Liedboek
voor de Kerken.
Geschreven door collega Casper Koolsbergen.
Geloofsbelijdenis op kerstmelodie
De twaalf artikelen berijmd. De gebruikte melodie is afkomstig uit
het Liedboek voor de Kerken ('Hoor de englen zingen d'eer...)
De auteur is Charles A.E. Groot, zendingspredikant
Geloofsbelijdenis 'Zundel'
De twaalf artikelen berijmd. De gebruikte melodie is een melodie van John Zundel, bekend van bijv. 'Wat de toekomst brengen moge'.
Aangereikt door iemand uit de gemeente.
Lied 289 Evangelische Liedbundel
In de Evangelische Liedbundel is Lied 289 een geloofsbelijdenis over de Vader en de Zoon.
Aart van Drie heeft het lied uitgebreid met een couplet over de Heilige Geest.
Downloads via de genoemde links.
GELOOF.NU heeft een belijdeniskaart ontwikkeld bij de 12 artikelen (afbeeldingen en eenvoudige taal).
De kaart hoort bij de uitgave 'Dit geloof ik!', beeldboek over geloven, een introductie en samenvatting van geloofsonderwerpen en beeld en eenvoudige taal.
Een presentatie van de belijdeniskaart voor gebruik in de eredienst is te downloaden via
www.geloofnu.nl/downloads (alleen afbeeldingen of afbeeldingen + tekst).
Meer info zie www.geloofnu.nl.
Apostolische geloofsbelijdenis vanuit je hart
Als aardigheidje: de twaalf artikelen in een bijzondere weergave,
die ik aangereikt kreeg van een ouder gemeentelid uit
Amersfoort-Emiclaer (J. Mast).
Deze versie is niet echt geschikt voor liturgisch gebruik, maar maakt
wel op een aardige manier zichtbaar dat geloven een zaak van je
hart is (Rom. 10,10).
Downloads via de genoemde links.
GELOOF.NU heeft een gebedskaart ontwikkeld. Hierop wordt het Onze Vader in beeld en eenvoudige taal weergegeven.
Voor meer info www.geloofnu.nl.
Voor een presentatie van dit Onze Vader voor gebruik in de eredienst
www.geloofnu.nl/downloads (alleen afbeeldingen of afbeeldingen + tekst).
Op de site van GELOOF.NU meer info over bidden met beeld.
Kerkelijke formulieren in gewoon Nederlands
In onze gemeente (en ook in veel andere kerken) worden bij verschillende
gelegenheden formulieren gebruikt, zoals bij het dopen, het vieren van
het avondmaal, e.d. Daarin wordt verteld wat er op dat moment gebeurt.
Die formulieren hebben een geweldige inhoud. Jammer genoeg komt die inhoud
lang niet altijd over, want het taalgebruik in die formulieren is ronduit
verschrikkelijk: lange en ingewikkelde zinnen met moeilijke en vaak
verouderde woorden.
Dat slechte en verouderde taalgebruik valt me des te meer op, als er gasten
in de kerk aanwezig zijn, die anders (bijna) nooit in de kerk komen.
Juist naar hen toe zou het goed zijn om op een gewone manier en in
gewoon Nederlands duidelijk te maken wat er nu eigenlijk gebeurt.
Daarom ben ik begonnen om de formulieren in begrijpelijk Nederlands om te
zetten: gewone, moderne woorden en kortere zinnen. De eerste formulieren
die ik onder handen heb genomen, zijn de formulieren die gebruikt worden
bij het dopen. Ik heb me voorgenomen om andere formulieren de
komende tijd ook bij langs te gaan. Hopelijk zullen de paar formulieren
hieronder dus uitgroeien tot een lijstje.
Doopformulier 1
Formulier om te gebruiken bij het dopen van kinderen van gelovige ouders.
Doopformulier 2
Formulier om te gebruiken bij het dopen van volwassenen gelovigen.
Bijlage bij doopformulier 2
De doopgelofte kan natuurlijk ook volledig uitgesproken worden
door degene die gedoopt zal worden. Dat is eigenlijk wel zo mooi!
Hierbij een tekst waarin de doopvragen zijn omgewerkt tot een
persoonlijke geloofsbelijdenis.
Gecombineerd doopformulier
Een tekst van collega J.R. Geersing: een formulier dat gebruikt
kan worden in een dienst, waarin openbare geloofsbelijdenis
gedaan wordt en waarin ook volwassen gelovigen gedoopt worden.
Vragen doop en belijdenis
Dit zijn vragen die gebruikt kunnen worden in een dienst waarin
gedoopte jongeren belijdenis doen van hun geloof en waarin ook
volwassen gelovigen gedoopt zullen worden.
De vragen zijn een mix van de vragen uit de beide betreffende
formulieren, maar dan wel in een eigentijdse vorm.
Openbare geloofsbelijdenis
Formulier om te gebruiken bij de openbare geloofsbelijdenis.
Deze tekst is gebaseerd op het formulier dat in de Geref. Vrijg.
Kerken gebruikt werd tot 2005.
Openbare geloofsbelijdenis (nieuw)
Formulier om te gebruiken bij de openbare geloofsbelijdenis.
Deze tekst is gebaseerd op het nieuwe formulier dat in de Geref. Vrijg.
Kerken gebruikt wordt sinds 2005.
Bijlage bij 'Openbare geloofsbelijdenis (nieuw)'
Formulier om te gebruiken bij de openbare geloofsbelijdenis.
Deze tekst is dezelfde als hierboven, maar dan omgewerkt tot een
persoonlijke geloofsbelijdenis. Heel indrukwekkend om te horen!
Bevestiging 3
Formulier om te gebruiken bij het bevestigen van ouderlingen en diakenen.
Het organiseren van laagdrempelige diensten
Regelmatig krijg ik de vraag hoe je in je eigen gemeente vriendendiensten
(of laagdrempelige diensten) kunt opstarten. Daarom heb ik voor degenen die
daarin geïnteresseerd zijn, een aantal dingen op een rijtje gezet. Om dat te lezen,
kun je hier klikken.
Informatie over Liturgie Digitaal
'Liturgie Digitaal' is de naam van een programma dat ik geschreven heb
omdat digitale mogelijkheden ook nuttig zijn als ondersteuning voor de
liturgie in de kerk.
Het is een programma om in kerkelijke bundels met liederen,
belijdenisgeschriften, enz. snel te kunnen zoeken, om een liturgie
samen te kunnen stellen, om even te horen hoe die melodie ook al weer
klinkt, enz.
Vanzelfsprekend is het ook mogelijk om zelf aantekeningen te maken en
verwijzingen naar bijbelteksten aan te brengen.
Liturgie Digitaal wordt uitgegeven door de firma Jongbloed te
Heerenveen.
Klik op het plaatje om een indruk te krijgen van het werken met Liturgie Digitaal.
'Liturgie Digitaal' is ooit begonnen onder de naam 'Kerkboek'. Speerpunt
was in die tijd vooral het werken met het Gereformeerd Vrijgemaakte
kerkboek. Intussen zijn de mogelijkheden behoorlijk uitgebreid. Reden
om voor de nieuwe versie de naam te wijzigen in 'Liturgie Digitaal'.
Het programma wordt nu geleverd met diverse modules:
Door het werken met modules is het programma geschikt om in de toekomst
ook met andere (extra) modules te werken. Updates van Liturgie Digitaal
en van modules zijn beschikbaar via het internet (klik hier).
Want gemak dient de mens...
Het programma is nu al geschikt om te werken met het 'Liedboek voor de
Kerken'. Helaas kon de uitgever tot nu toe geen toestemming krijgen
om het Liedboek als vierde module aan het programma toe te voegen.
Er is nog een tegenvaller. De vrijgemaakte liedbundel breidt zich steeds
verder uit. Wat zou er logischer zijn dan het uitbreiden van Liturgie
Digitaal met die nieuwe liederen? Maar jammer genoeg zijn er diverse
rechthebbenden (als het gaat om de teksten en de melodieën) die geen
toestemming willen geven om hun lied(eren) digitaal te gebruiken.
Diep in mijn hart heb ik nog steeds de hoop niet opgegeven, dat hierin
nog eens verandering zal komen.
naar het begin van deze pagina